Khái niệm niêm yết chứng khoán

Căn cứ tại khoản 17 Điều 6 Luật Chứng khoán 2019, niêm yết chứng khoán là: việc đưa các chứng khoán có đủ điều kiện vào giao dịch tại Sở Giao dịch Chứng khoán hoặc Trung tâm Giao dịch Chứng khoán.

Phân loại niêm yết chứng khoán

Niêm yết lần đầu (Initial Listing)

Niêm yết lần đầu là việc cho phép chứng khoán của tổ chức phát hành được đăng ký niêm yết giao dịch chứng khoán lần đầu tiên sau khi phát hành ra công chúng (IPO) khi tổ chức phát hành đó đáp ứng được các tiêu chuẩn về niêm yết.

Niêm yết bổ sung (Additional Listing)

Niêm yết bổ sung là quá trình chấp thuận của Sở giao dịch chứng khoán cho một công ty niêm yết được niêm yết các cổ phiếu mới phát hành với mục đích tăng vốn hay vì các mục đích khác như sáp nhập, chi trả cổ tức, thực hiện các trái quyền hoặc thực hiện các trái phiếu chuyển đổi thành cổ phiếu,…

Thay đổi niêm yết (Change Listing)

Thay đổi niêm yết phát sinh khi công ty niêm yết thay đổi tên chứng khoán giao dịch, khối lượng, mệnh giá hoặc tổng giá trị chứng khoán được niêm yết của mình.

Niêm yết lại (Relisting)

Là việc cho phép một công ty phát hành được tiếp tục niêm yết trở lại các chứng khoán trước đây đã bị huỷ bỏ niêm yết vì các lí do không đáp ứng được các tiêu chuẩn duy trì niêm yết.

Niêm yết toàn phần và niêm yết từng phần (Dual Listing & Partial listing)

• Niêm yết toàn phần là việc niêm yết tất cả các cổ phiếu sau khi đã phát hành ra công chúng trên một Sở giao dịch chứng khoán trong nước hoặc nước ngoài.
• Niêm yết từng phần là việc niêm yết một phần trong tổng số chứng khoán đã phát hành ra công chúng của lần phát hành đó, phần còn lại không hoặc chưa được niêm yết.
• Niêm yết từng phần thường diễn ra ở các công ty lớn do Chính phủ kiểm soát, phần chứng khoán phát hành ra thị trường do các nhà đầu tư cá nhân nắm giữ được niêm yết, còn phần nắm giữ của Chính phủ hoặc tổ chức đại diện cho Chính phủ nắm giữ không được niêm yết.

Điều kiện để các công ty được niêm yết chứng khoán

Căn cứ theo quy định tại Điều 109 Nghị định 155/2020/NĐ-CP quy định về các điều kiện về niêm yết cổ phiếu, cụ thể như sau:

Vốn điều lệ

Công ty phát hành chứng khoán phải có mức vốn điều lệ đã góp tại thời điểm thực hiện đăng ký chào bán đạt tối thiểu 30 tỷ Việt Nam đồng tính theo giá trị được ghi trên sổ kế toán, đối với sàn Upcom thì vốn điều lệ là 10 tỷ đồng – dựa theo Điều 15 quy định tại Luật chứng khoán 2019.

Cơ cấu cổ đông của công ty

• Việc quyết định niêm yết chứng khoán trên sàn phải được sự thông qua của Đại Hội đồng cổ đông công ty đó.
• Ít nhất 15% số cổ phiếu có quyền biểu quyết được nắm giữ bởi tối thiểu 100 nhà đầu tư không phải là cổ đông lớn của công ty. Trong trường hợp vốn điều lệ của Công ty phát hành lớn hơn 1000 tỷ Việt Nam đồng thì tỷ lệ này tối thiểu là 10%.
• Các cổ công lớn của công ty sẽ phải lập cam kết cùng nhau nắm giữ tối thiểu 20% vốn điều lệ của công ty phát hành trong ít nhất một năm kể từ ngày kết thúc đợt chào bán. Ngoài ra, công ty có yêu cầu niêm yết cổ phiếu cũng phải cam kết sẽ thực hiện niêm yết và đăng ký giao dịch cổ phiếu trên hệ thống giao dịch của sàn chứng khoán.

Một số điều kiện khác mà công ty phát hành chứng khoán cần thực hiện

Đăng ký niêm yết cổ phiếu hợp lệ theo quy định của pháp luật; tư vấn thủ tục đăng ký chào bán cổ phiếu ra công chúng; mở tài khoản phong tỏa nhận tiền mua cổ phiếu của đợt chào bán.

Một số ưu điểm và nhược điểm khi tiến hành niêm yết chứng khoán

Ưu điểm

• Công ty dễ dàng huy động vốn: Khi tham gia niêm yết cổ phiếu, uy tín doanh nghiệp gia tăng cộng thêm tính thanh khoản cao sẽ giúp doanh nghiệp có lợi thế để huy động vốn một cách nhanh chóng, dễ dàng và thuận lợi. 
• Tác động đến công chúng:

– Để được niêm yết chứng khoán, Doanh nghiệp phải đáp ứng được những điều kiện khắt khe về mặt tài chính, hiệu quả kinh doanh cũng như nhiều điều kiện khác theo quy định của pháp luật.

– Việc một công ty được niêm yết chứng khoán cho thấy nó đang hoạt động rất tốt. Chính vì vậy mà việc được niêm yết trên sàn chứng khoán góp phần không nhỏ trong việc gia tăng uy tín của doanh nghiệp trong mắt công chúng cũng như các nhà đầu tư. 

• Nâng cao tính thanh khoản cho chứng khoán: Cổ phiếu của doanh nghiệp được niêm yết sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình chuyển nhượng cổ phiếu của các cổ đông. Qua đó tăng tính thu hút của cổ phiếu đối với những nhà đầu tư.
• Ưu đãi về thuế: Được xem là một lợi thế rất lớn cho những đơn vị có được niêm yết chứng khoán, quy định về ưu đãi thuế đối với doanh nghiệp niêm yết chứng khoán đã được quy định rõ ràng trong văn bản pháp luật do Nhà nước ban hành.

Nhược điểm

• Nghĩa vụ báo cáo của một công ty đại chúng: Một bất lợi cho doanh nghiệp có cổ phiếu được niêm yết là phải công khai những thông tin về tình hình tài chính, doanh thu hay chiến lược phát triển. Đó là những thông tin trọng yếu quyết định rất lớn đến thành bại của một doanh nghiệp và sẽ rất nguy hiểm khi đối thủ cạnh tranh nắm được.
• Tăng chi phí: Sau khi niêm yết, doanh nghiệp phải tổ chức các cuộc họp công bố thông tin, đại hội đồng cổ đông. Đồng thời, đơn vị phát hành cũng phải thuê công ty kiểm toán, thiết lập phòng quan hệ và có đội ngũ nhân sự để làm việc với cổ đông. 

Trên đây là nội dung tư vấn của KALF về Các vấn đề liên quan đến niêm yết chứng khoán. Tất cả các ý kiến tư vấn trên của chúng tôi đều dựa trên các quy định pháp luật hiện hành. Nếu như Quý khách hàng có bất kỳ thắc mắc, yêu cầu nào về các vấn đề pháp lý, vui lòng liên hệ với chúng tôi để được giải đáp kịp thời.